Διακήρυξη Ενεργειακής Κοινωνικής Πολιτικής στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (Σεπτέμβριος 2023)
ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ
Ενεργειακή Κοινωνική Πολιτική στην Τοπική Αυτοδιοίκηση Ο ρόλος των ενεργειακών κοινοτήτων.
Σεπτέμβριος 2023
Η Ευρώπη διανύει μία παρατεταμένη ενεργειακή κρίση η οποία εξωθεί δεκάδες εκατομμύρια πολίτες σε καθεστώς ενεργειακής φτώχειας1. Ενώ η αυξανόμενη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) την περίοδο 2021-2023 έχει οδηγήσει στην εξοικονόμηση 100 δις ευρώ2, το Ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα παραμένει συγκεντρωτικό, και σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένο από τα ορυκτά καύσιμα. Ως εκ τούτου, τα οφέλη από τη ραγδαία αύξηση των ΑΠΕ δεν μεταφράζονται σε άμεση οικονομική ελάφρυνση για τους καταναλωτές. Για να επιτευχθεί μία πραγματικά δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, θα πρέπει να δοθεί πρωταγωνιστικός ρόλος στα τοπικά έργα ΑΠΕ πολιτών, Δήμων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η καθοριστική συμμετοχή των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση μοντελοποιήθηκε σε έρευνα του Πανεπιστημίου του Delft το 2016. Συγκεκριμένα η έρευνα ανέδειξε πως μέχρι το 2050 το 50% των Ευρωπαίων πολιτών μπορεί να παράγουν τη δική τους ενέργεια, καλύπτοντας έως και το 45% των αναγκών ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης3. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2019 αναγνώρισε θεσμικά το δικαίωμα των πολιτών στην αυτό-παραγωγή και ιδιοκατανάλωση της ενέργειας μέσω του Πακέτου Οδηγιών «Καθαρή Ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους» καλώντας όλα τα Κράτη-Μέλη να αναγνωρίσουν τις «ενεργειακές κοινότητες» ως νέες νομικές οντότητες ως το καλοκαίρι του 2021. Στην ελληνική νομοθεσία (ν.5037/2023) οι τελευταίες αποτελούν συνεταιρισμούς, μέσω των οποίων πολίτες, μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), ΟΤΑ και άλλοι φορείς της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να συν-επενδύσουν σε έργα καθαρής ενέργειας, παράγοντας έτσι συλλογικά και τοπικά τη δική τους ενέργεια.